اجرای ستون
ستون چیست؟
ستون، یکی از عضوهای اصلی سازه است که وظیفه انتقال بارهای محوری فشاری از روسازه (تیر و دال) به زیرسازه (فونداسیون) را برعهده دارد. ستون به عنوان یک عضو فشاری در نظر گرفته میشود. به علاوه، به دلیل رفتار مشابه عضوهای فشاری، به اکثر آنها ستون میگویند. با وجود اینکه وظیفه اصلی ستون تحمل بارهای فشاری است، وزن برف، باد و دیگر بارهای جانبی نیز در طراحی آن در نظر گرفته میشوند. به منظور ساخت ستون میتوان از موادی مانند فولاد، بتن، چوب، سنگ، آجر و مواد کامپوزیتی استفاده کرد. امروزه به دلیل گسترش زیاد بتن در ساخت سازههای مختلف، مدلسازی، تحلیل، طراحی و اجرای ستون بتنی به یکی از حوزههای فعال مهندسی سازه تبدیل شده است. بتن، یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی است که بخش عمده اسکلت یا المانهای اصلی سازههای بتنی نظیر تیر، دال و ستون را تشکیل میدهد. ستون بتنی، وظیفه تحمل و انتقال بارهای فشاری در سازههای بتنی را بر عهده دارد. اکثر ستونهای بتنی با استفاده از بتن مسلح ساخته میشوند.
اجزاء تشکیل دهنده ستون
ستونهای بتنی معمولا دارای ساختاری ساده هستند. با این وجود، نوع سازه (ساختمان، پل، سوله)، محل اجرا (فونداسیون، طبقات بالایی، اطراف سازه) و عضوهای مجاور (دال، دیوار، تیر) بر روی ساختار ستون تاثیر میگذارند. از مهمترین اجزای ستون بتنی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرستون: بخش بالایی ستون است که بارهای اعمال شده از روسازه را به طور مستقیم تحمل میکند. سرستون معمولا در ستونهای نگهدارنده دالهای تخت به همراه کتیبه یا بدون کتیبه ساخته میشود.
- کتبیه: یک بخش مستطیلی شکل بین سرستون و دال بتنی است که با توزیع بهتر بارهای اعمال شده، از برش و گسیختگی دال جلوگیری میکند. کتیبه معمولا از سرستون بزرگتر است.
- پایه ستون: بخش پایینی ستون است که از اجزای دیگر ستون نگهداری میکند. در صورت استفاده از پایه ستون میتوان ضخامت فونداسیون را کاهش داد.
- بدنه: بخش بلند و باریک ستون است که بین پایه و سرستون قرار دارد. در برخی از موارد، ضخامت بخش بالایی و یا پایینی بدنه با نزدیک شدن به سقف یا کف افزایش مییابد. این کار به منظور بهبود عملکرد بهتر ستون در انتقال بار و یا بهبود ظاهر سازه انجام میگیرد.
- میلگرد: اکثر ستونهای بتنی از آرماتورهای طولی و عرضی تشکیل میشوند. آرماتورها، علاوه بر تقویت مقاومت کششی بتن، امکان اتصال عضوهای دیگر مانند فونداسیون، دال، تیر و دیوار به ستون را فراهم میکنند.
- براکت: بخش بیرون زده ستونهای بیرونی (روی محیط خارجی) سازه است که وظیفه نگهداری از تیر را برعهده دارد. براکت ستون برای مقاصد تزئینی نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
مراحل اجرای ستون بتنی چه هستند؟
اجرای ستون بتنی معمولا طی شش مرحله شامل پیکتاژ یا پیاده کردن نقشه بر روی زمین، آرماتوربندی، قالببندی، بتنریزی (جانمایی، پرداخت اولیه، عمل آوری)، باز کردن قالب و پرداخت نهایی انجام میگیرد. در ادامه، هر یک از مراحل اجرای ستون بتنی را معرفی میکنیم.
روش های اجرای ستون بتنی کدام هستند؟
ستونهای بتنی و دیگر عضوهای مورد استفاده در سازههای بتنی، معمولا به روش پیش ساخته یا برجا اجرا میشوند. در روش پیشساخته، ساخت ستون در کارخانه صورت میگیرد. در مرحله بعد، با انتقال ستون پیش ساخته به محل پروژه، عضوهای بتنی دیگر به آن متصل میشوند. ارتفاع ستونهای پیش ساخته معمولا معادل ارتفاع یک یا دو طبقه از ساختمان است. استفاده از روش پیش ساخته برای اجرای ستون بتنی سازههای متوسط و بزرگ، سرعت ساخت سازه را افزایش و هزینههای عملیاتی را کاهش میدهد. به علاوه، کیفیت عضوهای ساخته شده توسط این روش بسیار بالا است.